علل انتخاب روش منقطع پیشگیری از بارداری در بین زنان سنین باروری در شهرستان رشت

مقدمه: روش نزدیکی منقطع به عنوان یکی از روش های سنتی پیشگیری از بارداری از دیرباز متداول بوده و قدمت استفاده از این روش به قبل از اسلام باز می گردد. معمولاً دو گروه از افراد در جامعه بیشتر از این روش استفاده می نموده اند. از یکسو، افراد بی سواد که اطلاعات اندکی در مورد روش های مدرن تنظیم خانواده داشته اند و از دیگر سو افراد با تحصیلات بالا که به دلیل آگاهی و یا اجتناب از عوارض جانبی از روش های مدرن از این روش استفاده می کرده اند. در ایران بالاترین میزان شیوع استفاده از روش های سنتی پیشگیری از بارداری به استان گیلان با میزان 30% اختصاص دارد و زوجین استفاده کننده از این روش در استان گیلان حدود یک سوم از زوجین استفاده کننده از کل روش های پیشگیری از بارداری را تشکیل می دهد. از طرفی، روش نزدیکی منقطع سهم بالائی از حاملگی های ناخواسته همزمان با استفاده از روشها را در این استان داراست. هدف این مطالعه بررسی علل و عوامل مؤثر بر انتخاب روش نزدیکی منقطع در شهرستان رشت به منظور سیاستگذاری و برنامه ریزی جامعتر برنامه های تنظیم خانواده می باشد. مواد و روشها: در این مطالعه از دو روش کمی وکیفی در تبیین موضوع بهره گرفته شد. در بررسی کمی از داده های طرح تحولات باروری در ایران استفاده شد و در تحلیل داده ها از آزمون های 2، آنالیز واریانس و رگرسیون لجستیک استفاده شد. روش های کیفی در این مطالعه شامل مصاحبه عمیق و مصاحبه گروهی بود. از زنان تحت پوشش سه مرکز بهداشتی درمانی شهرستان رشت، 27 زن که سابقه استفاده از روش نزدیکی منقطع را داشتند، به صورت تصادفی انتخاب و با آنها مصاحبه عمیق به عمل آمد. به علاوه 2مورد مصاحبه گروهی متمرکز با کارشناسان ستادی (7 نفر کارشناس جمعیت و تنظیم خانواده مرکز بهداشت استان و مرکز بهداشت شهرستان رشت)، و اجرائی (5 نفر کارشناس تنظیم خانواده مراکز بهداشتی درمانی به همراه 3 نفر رابط بهداشت) در شهر رشت برگزار شد. نتایج: حدود 70% زنان روستایی در مقابل 57% از جمعیت زنان شهری از روش های مدرن پیشگیری از بارداری استفاده می کردند. در مجموع، 3/38% از کل زنان استفاده کننده از روش های پیشگیری از بارداری از روش نزدیکی منقطع استفاده می کردند. آزمون آماری تفاوت معنی داری بین محل سکونت پاسخگویان و نوع روش پیشگیری از بارداری مدرن و روش نزدیکی منقطع را نشان داد. متغیرهای تعداد فرزندان، طول مدت ازدواج و طریقه آشنایی با روشها به عنوان متغیرهای مستقل معنی دار در معادله شناخته شدند و سایر متغیرها از مدل حذف گردیدند. نتایج بررسی کیفی نیز نشان داد زوجین با استفاده از روش نزدیکی منقطع از عوارض جانبی همراه با روش های مدرن اجتناب می کنند. همچنین استفاده گسترده از این روش را باید به ملاحظه و درک متقابل مردان از وضعیت سلامت همسرانشان نیز نسبت داد. نتیجه گیری: بهبود کیفیت و توسعه خدمات تنظیم خانواده می تواند تا حدی در انتخاب بیشتر روش های مدرن پیشگیری مؤثر باشد. لکن با توجه به گرایش زوجین در استفاده از روش نزدیکی منقطع، این روش نیز باید به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری در مراکز ارائه خدمات تنظیم خانواده به رسمیت شناخته شود و آموزش های لازم در زمینه استفاده از این روش ارائه گردد. با توجه به اینکه سهم بالائی از حاملگی های ناخواسته همزمان با این روش اتفاق می افتد، بایستی آموزش در ارتباط با دوره های قاعدگی زنان و روش های اورژانسی به ویژه در مناطق شهری مدنظرقرار گیرد.